Mariola Dzwonkowska

WYMAGANIA EDUKACYJNE WRAZ Z  KRYTERIAMI OCENIANIA

 DLA KLASY VI

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą  oraz nie rokuje nadziei na poprawę poziomu umiejętności i wiadomości.

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
MÓWIENIE:

- buduje wypowiedzi zgodne z tematem pracy,

- formułuje odpowiednie do sytuacji komunikacyjnej pytania i odpowiedzi,

- przedstawia swoje zdanie w dyskusji,

- zna zasady kulturalnej rozmowy,

- stosuje w opowiadaniu wypowiedzenia proste i rozwinięte, pojedyncze i złożone,

- wprowadza dialog w mowę opowieściową,

- mówi o swoich przeżyciach w danej sytuacji, nazywa przeżycia bohatera literackiego,

- nazywa cechy bohatera, wyciąga proste wnioski dotyczące jego postępowania,

- wygłasza z pamięci teksty poetyckie lub prozatorskie,

- stara się stosować do podstawowych zasad poprawności językowej.

 

CZYTANIE:

- czyta odpowiednio dobrane teksty literackie i rozumie ich treść,

- rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową,

- rozumie zależność między użytymi w tekście środkami stylistycznymi a jego treścią,

- wyróżnia postać mówiącą w różnych gatunkach i rodzajach literackich,

- rozróżnia pojęcia fabuła, akcja, wątek,

- wie, czym się różni opowiadanie od powieści,

- dostrzega podobieństwa i różnice między światem przedstawionym w literaturze a rzeczywistością,

- odczytuje teksty kultury: komiks, obraz, rzeźbę,

- zauważa podobieństwa i różnice między utworem literackim a jego adaptacją filmową czy teatralną.

SŁUCHANIE:

- słucha wypowiedzi rozmówców,

- dokonuje przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu, np. wykonuje ilustrację do tekstu, piosenki.

PISANIE:

- buduje dłuższe wypowiedzi za pomocą różnych wypowiedzeń pojedynczych   i złożonych,

- wplata dialog w tekst narracyjny,

- redaguje opowiadanie twórcze i odtwórcze,

- streszcza tekst w porządku chronologicznym,

- nazywa cechy charakteru i osobowości postaci literackiej,

- komponuje plan wypowiedzi,

- przestrzega podstawowych zasad poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej oraz estetyki redagowanej wypowiedzi.

- dba o estetyczny zapis notatek.

NAUKA O JĘZYKU:

- stosuje wiedzę językową w zakresie fonetyki (zna pojęcie głoski i litery; dostrzega różnicę między głoską dźwięczną                  i bezdźwięczną, nosową i ustną,  twardą i miękką, między zapisem a wymową głoski; dzieli wyrazy na sylaby),

- dopasowuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne;

- potrafi zastosować wybrane związki frazeologiczne i przysłowia;

- z pomocą nauczyciela wyróżnia części w budowie słowotwórczej wyrazu,

- z pomocą nauczyciela rozpoznaje formę i funkcję odmiennych części mowy;

- wskazuje nieodmienne części mowy,

- z pomocą nauczyciela rozpoznaje części zdania, zna ich funkcję składniową;

- odróżnia zdanie złożone współrzędnie od zdania złożonego podrzędnie.

 

 

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
MÓWIENIE:

- uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej,

- buduje spójne, logiczne wypowiedzi, posługując się poprawnym słownictwem,

- przedstawia swoje stanowisko w dyskusji, dobierając rzeczowe argumenty,

- stosuje się do zasad kulturalnej dyskusji,

- opowiada, stosując różnego rodzaju wypowiedzenia,

- wzbogaca opowiadanie dialogiem; stosuje opis własnych przeżyć, mówi o przeżyciach bohatera literackiego,

- charakteryzuje bohatera literackiego, formułuje ocenę jego postępowania,

- wygłasza teksty poetyckie i prozatorskie, stosując się do zasad poprawnej artykulacji oraz intonacji i zwracając uwagę        na warstwę znaczeniową tekstu,

- stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej, tak aby jego wypowiedzi były zrozumiałe dla odbiorcy.

CZYTANIE:

- czyta ze zrozumieniem teksty literackie na poziomie semantycznym i samodzielnie rozwiązuje niektóre zadania świadczące o rozumieniu tekstu,

- analizuje zależność między użytymi w utworze środkami stylistycznymi a jego treścią,

- wyjaśnia pojęcia fabuła, akcja, wątek,

- wyróżnia rodzaje powieści,

- wnioskuje na temat otaczającej go rzeczywistości oraz miejsca człowieka w świecie na podstawie wybranych tekstów literackich,

- dostrzega zależności między dziełem literackim a jego adaptacją,

SŁUCHANIE:

- uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej poprzez uważne słuchanie wypowiedzi rozmówców,

- dokonuje przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu na taką formę, jak: słuchowisko, scenka dramatyczna itp.

PISANIE:

- stara się zachować poprawność językową i stylistyczną dłuższych wypowiedzi zbudowanych za pomocą różnych typów wypowiedzeń,

- konstruuje teksty informacyjne oraz teksty o charakterze instrukcji,

- redaguje podanie, życiorys, samodzielną prostą notatkę,

- za pomocą odpowiedniego słownictwa wkomponowuje opis przedmiotu, miejsca, cech bohatera w opowiadanie twórcze             lub odtwórcze,

- niezależnie od budowy utworu streszcza tekst w porządku chronologicznym, szczegółowo relacjonuje przedstawione wydarzenia,

- podejmuje próbę opisu postaci rzeczywistej lub literackiej, uwzględniając jej cechy charakteru i osobowości,

- stosuje zasady estetyki, graficznej organizacji tekstu oraz poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej redagowanych wypowiedzi.

NAUKA O JĘZYKU:

- stosuje wiedzę językową w zakresie fonetyki (dzieli wyrazy na litery i głoski,  rozpoznaje głoski dźwięczne, bezdźwięczne, ustne, nosowe, twarde, miękkie; dzieli wyrazy na sylaby i potrafi przenieść wyraz do następnej linijki zgodnie z obowiązującymi zasadami; dostrzega różnicę między zapisem a wymową głosek),

- posługuje się słownictwem bliskoznacznym, wyrazami przeciwstawnymi,  wybranymi związkami frazeologicznymi, przysłowiami;

- wyjaśnia sens niektórych neologizmów i archaizmów;

- zna pojęcia wyraz podstawowy i pochodny; wyróżnia podstawę słowotwórczą, formant, rdzeń,

- rozpoznaje w wypowiedzeniu odmienne i nieodmienne części mowy,

- rozpoznaje formę odmiennych części mowy,

- rozpoznaje części zdania;

- wyróżnia w zdaniu orzeczenie imienne i czasownikowe;

- zna rodzaje podmiotu;

- odróżnia zdania złożone podrzędnie i współrzędnie, spójnikowo i  bezspójnikowo.

 Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:

MÓWIENIE:

- świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej,

- buduje spójne i poprawne pod względem językowym wypowiedzi, zróżnicowane stylistycznie w zależności od intencji nadawcy oraz adresata,

- uczestniczy w dyskusji na podany temat, przedstawia logiczne, rzeczowe argumenty poparte odpowiednimi przykładami,

- wzbogaca wypowiedzi o niewerbalne środki wyrazu, dobrane odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej,

- stosuje w swoich wypowiedziach dialog, opis przeżyć wewnętrznych,

- charakteryzuje bohatera literackiego; ocenia jego postawy i postępowanie, uwzględniając motywy działania,

- wygłaszając tekst poetycki lub prozatorski, stosuje pauzę, dobiera odpowiednio barwę i ton głosu, zaznacza akcenty logiczne, tak aby zwrócić uwagę odbiorcy na warstwę znaczeniową utworu,

- zwraca uwagę na poprawność językową i stylistyczną swoich wypowiedzi.

CZYTANIE:

- czyta różne teksty literackie na poziomie krytyczno-twórczym,

- wskazuje poznane środki stylistyczne w wierszu,

- omawia budowę wiersza,

- posługuje się terminami fabuła, akcja, wątek,

- wyróżnia cechy różnych rodzajów powieści i opowiadania,

- analizuje treści pozaliterackich tekstów kultury,

- porównuje utwory literackie z ich adaptacją filmową lub teatralną,

- wypowiada opinie na temat reklam i dostrzega werbalne oraz niewerbalne mechanizmy oddziaływania na odbiorcę.

SŁUCHANIE:

- analizuje przenośny sens wysłuchanego tekstu,

- dokonuje w dowolnej formie przekładu intersemiotycznego wysłuchanego komunikatu.

PISANIE

- konstruuje wypowiedzi zróżnicowane stylistycznie w zależności od intencji nadawcy, odbiorcy komunikatu oraz sytuacji komunikacyjnej,

- stosuje słownictwo odpowiednie do rodzaju i celu wypowiedzi,

- wzbogaca tekst dialogiem charakteryzującym bohatera,

- redaguje opowiadanie twórcze z elementami opisu przeżyć wewnętrznych bohatera, notatkę, sprawozdanie,

- opisując dzieło plastyczne, zauważa jego sens przenośny,

- charakteryzuje postać literacką lub rzeczywistą, nazywa cechy jej charakteru, osobowości i usposobienia, zauważa motywy działania,

- dba o estetykę zapisu, poprawność językową i stylistyczną redagowanego tekstu.
 

NAUKA O JĘZYKU:

- umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie fonetyki (dostrzega różnicę między wymową a zapisem głosek, oznacza miękkość głoski przez znak  zmiękczenia oraz i),

- dobiera odpowiednio słownictwo bliskoznaczne w wypowiedzi w celu uniknięcia powtórzeń;

- stosuje w wypowiedziach pisemnych lub ustnych wyrazy przeciwstawne,  związki frazeologiczne i przysłowia, a także powiedzenia związane z regionem;

- rozumie funkcję neologizmów i archaizmów w tekście, wyjaśnia ich sens;

- bada budowę słowotwórczą wyrazu; tworzy rodzinę wyrazów; tworzy definicję słowotwórczą wyrazu),

- rozpoznaje odmienne i nieodmienne części mowy, nazywa je i określa formę gramatyczną, rozumie ich funkcję w zdaniu, poprawnie stosuje je w wypowiedzi, w szczególności formy czasowników zakończonych na -no, -to, nieregularnie odmieniających się rzeczowników, liczebniki  w związku z rzeczownikiem),

- rozpoznaje części zdania pojedynczego (wskazuje przydawkę, dopełnienie, okoliczniki),

- nazywa typy orzeczenia: imienne i czasownikowe, podaje przykłady,

- nazywa typy podmiotu: gramatyczny, domyślny, logiczny, zbiorowy;

- rysuje wykres logiczny zdania pojedynczego;

- rozróżnia zdania złożone podrzędnie i współrzędnie;

- podaje przykłady czterech rodzajów zdań złożonych współrzędnie,

- stosuje zasady interpunkcji wypowiedzenia pojedynczego i złożonego.

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

MÓWIENIE:

- różnicuje swoje wypowiedzi stylistycznie, dba o ich poprawność językową, korzysta z bogatego słownictwa, stosuje odpowiednio dobrane do sytuacji komunikacyjnej niewerbalne środki wyrazu, aby komunikat stał się w pełni czytelny               dla odbiorcy,

- aktywnie uczestniczy w dyskusji na tematy związane z rzeczywistością oraz dotyczące lektury; wprowadza w temat rozmowy; przekonuje do swojego zdania, udowadniając racje w sposób rzeczowy i logiczny; posługuje się informacją, cytatem z danego źródła; wyciąga wnioski, dokonuje podsumowania   rozmowy, modyfikuje własne poglądy; dba o poprawność językową wypowiedzi oraz o przestrzeganie przez dyskutantów zasad kulturalnej rozmowy,

- ubarwia wypowiedzi dialogiem, opisem przeżyć wewnętrznych, monologiem wewnętrznym postaci,

- stosuje charakterystykę bezpośrednią bohatera, wykorzystując bogate słownictwo nazywające cechy;

- stosuje charakterystykę pośrednią uwzględniającą motywy działania postaci;

- dokonuje oceny moralnej bohatera w odwołaniu do uniwersalnych wartości etycznych,

- wygłaszając tekst poetycki lub prozatorski z pamięci, podejmuje próbę jego interpretacji głosowej.

 

CZYTANIE:

- odczytuje tekst poetycki i prozatorski na poziomie przenośnym i  symbolicznym,

- analizując konstrukcję i warstwę znaczeniową utworu, bierze pod uwagę funkcję osoby mówiącej w tekście,

- badając strukturę świata przedstawionego, dostrzega mechanizmy rozwoju fabuły, akcji, głównych wątków utworu prozatorskiego,

- na podstawie analizy utworów literackich podejmuje próbę interpretacji znaczenia i miejsca człowieka w świecie,

- analizuje treść oraz tworzywo adaptacji filmowej lub teatralnej dzieła literackiego,

- wyjaśnia mechanizmy oddziaływania reklam.

SŁUCHANIE:

- dostrzega przenośny sens wysłuchanego tekstu,

- tworzy własne utwory inspirowane wysłuchanym tekstem,

- potrafi sporządzić notatkę w wybranej przez siebie formie na podstawie wysłuchanego tekstu.

PISANIE:

- doskonale potrafi posługiwać się poznanymi w klasie szóstej formami wypowiedzi, pisze różnorodne wypowiedzi, poprawne pod względem językowym, stylistycznym, ortograficznym oraz interpunkcyjnym,

- w charakterystyce wykorzystuje wyrazy nazywające cechy charakteru,  uosobienia, umysłowości, unika powtórzeń, stosuje synonimy, wyszukuje indywidualne cechy postaci i nazywa je,

- wprowadza do dialogu słowa narratora dystansującego się wobec wypowiedzi i działań bohaterów,

- pisze opowiadanie twórcze z elementami opisu sytuacji, list oficjalny,  sprawozdanie, notatkę w formie ciągłej, schematu,

- samodzielnie dokonuje analizy i interpretacji wiersza, wyróżnia figury stylistyczne,

- wyjaśnia treści przenośne i symboliczne oraz konteksty interpretacyjne  w opisie dzieła plastycznego,

- w sposób pełny i przemyślany charakteryzuje postać literacką lub rzeczywistą, przedstawia wszystkie możliwe motywy jej działania, ocenia postępowanie w odniesieniu do wartości etycznych,

- poprawia własne błędy językowe i stylistyczne,

- dba o estetyczny zapis notatek i dłuższych wypowiedzi.

 

NAUKA O JĘZYKU:

- sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie fonetyki (stosuje wiadomości  dotyczące różnicy między zapisem a wymową głosek oraz funkcji głoski i w  wyrazie),

- korzysta z bogatego zasobu słownictwa,

- stosuje wyrazy bliskoznaczne;

- dba o poprawność stylistyczną tekstu;

- ilustruje wypowiedzi odpowiednio dobranymi związkami frazeologicznymi i przysłowiami; wyjaśnia znaczenie wyrazów          na podstawie ich etymologii; bada funkcję neologizmów i archaizmów w tekście;

- analizuje budowę słowotwórczą wyrazu; porządkuje rodziny wyrazów,

- poprawnie używa w wypowiedzeniach ustnych i pisemnych form odmiennych i  nieodmiennych części mowy, analizuje ich funkcję w zdaniu;

- dokonuje rozbioru gramatycznego wypowiedzenia pojedynczego,

- dokonuje analizy logicznej wypowiedzenia pojedynczego;

- rysuje wykresy logiczne zdań pojedynczych z różnymi typami orzeczeń i podmiotów,

- rysuje schematy wypowiedzeń złożonych współrzędnie i podrzędnie;

- rozpoznaje i konstruuje zdania bezpodmiotowe;

- dba o poprawność interpunkcyjną wypowiedzeń pojedynczych i złożonych.

 

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:

MÓWIENIE:

- buduje twórcze, bezbłędne pod względem językowym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej wypowiedzi, w których się swobodnie posługuje werbalnymi i niewerbalnymi środkami wyrazu,

- rozpoczyna i podtrzymuje dyskusję na tematy związane z lekturą; rzeczowo, z zachowaniem zasad kulturalnej rozmowy ocenia stanowiska dyskutantów i podaje propozycje rozwiązania problemów,

- swobodnie się posługuje różnymi formami opowiadania i opisu,

- w sposób pełny i logiczny charakteryzuje bohatera lektury,

- wygłaszając tekst z pamięci, dokonuje jego interpretacji głosowej.

CZYTANIE:

- odczytuje sens utworów poetyckich, prozatorskich i innych dzieł kultury (również spoza listy lektur przewidzianej programem nauczania) na poziomie krytyczno-twórczym, uwzględniając ich strukturę i treści przenośne oraz symboliczne, odwołuje się     do kontekstów kulturowych.

 

SŁUCHANIE:

- analizuje i wykorzystuje w nowych sytuacjach komunikacyjnych informacje wybrane z wysłuchanego tekstu,

- analizuje i interpretuje przenośny sens wysłuchanego tekstu artystycznego.

PISANIE:

- swobodnie się posługuje wszystkimi przewidzianymi w programie formami wypowiedzi pisemnej, a ponadto tworzy własne teksty, ciekawe pod względem  treści i stylu, bezbłędne językowo,

- formułuje wypowiedzi na temat przeczytanych lektur (także spoza listy lektur przewidzianych programem nauczania).

 

NAUKA O JĘZYKU:

- świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści przewidzianych programem nauczania fonetyki, słownictwa                   i słowotwórstwa, fleksji oraz składni;

- przestrzega norm poprawnościowych w formułowanych wypowiedziach,

- samodzielnie poszerza wiedzę językową o treści spoza programu nauczania w klasie VI.

 

Formy sprawdzania wiadomości i umiejętności uczniów.

1. Krótkie odpowiedzi ustne.
2. Sprawdziany.
3. Testy z pytaniami w formie otwartej i zamkniętej.
4. Prace klasowe w postaci dłuższych form wypowiedzi (np. list, opowiadanie).
5. Kartkówki.
6. Prace domowe.
7. Dyktanda.
8. Czytanie na głos tekstu literackiego.
9. Recytacja wcześniej opanowanego na pamięć tekstu literackiego.
10. Udział w konkursach oraz wszelkich uroczystościach szkolnych (okazjonalnych apelach).
11. Szczególna aktywność na zajęciach.

 

Opracowali: Magdalena Izdebska, Mariola Dzwonkowska, Paweł Pytka